Bektaşi olmak isteyen bir adaya nasib almadan önce Bektaşiliğin ritüeline, içeriğine, öğretisine ilişkin derin bilgiler verilmemektedir. Kısa, basit açıklamalar tercih edilmektedir. "Nasib Alma" sırasında ise törensel yönü, ritüeli (erkân) gösterilmektedir. Bu törende meydandaki donanımın tanımı yapılır ve ne anlama geldikleri, neleri sembolize ettikleri kısaca, özlü biçimde anlatılır. Eğitimin en önemli kısmı, yeni nasib alan cana yani `muhib' e Sofra ' da (Ali Sofrasında) verilmektedir. Genel görünümünde bu sofra bir yemekli muhabbet şeklindedir. Sofra konusunda daha önce açıklandığı gibi, Bektaşi sofralarının kendine göre prensipleri vardır. Bir düzen dahilinde Baba tarafından yönetilir. Bu sofrada açlıkla, tokluk arasında yani ne mideler açken ne de fazlasıyla doymuş iken fizyolojik olarak insanların dinleyip sohbet etmeye en müsait oldukları sırada muhabbet başlatılır. Sofrada mürşid (Baba) irşad ederken (eğitirken), dervişler hizmettedirler. Bu ortamda mürşid gerekli gördüğü konuyu açarak sohbete başlar. Hangi konu üzerinde duracağı tamamen mürşide bağlıdır. Ancak, sofrada bulunanlardan herhangi birisinin merak ettiği, bilmek istediği konu da çoğu kez gündeme gelir. Süre yetersizliği nedeniyle o gün gündeme gelememişse bir başka sofrada yine konu edilir. Ya da mürşid konuyu daha küçük bir gurupla veya yalnız kendisinin bulunduğu bir ortamda açmak gereğini hissederse bu durum çevreyi rahatsız etmeden sessizce yönlendirilir. Sonuçta kimse cevapsız bırakılmamaya gayret edilir. Mürşid açtığı konuyu anlatırken, Kur'andan, âyet ve hadislerden, evliyâ menkabelerinden, tasavvuf büyüklerinin sözlerinden örnekler vererek süsler. Bektaşi fıkralarından ve nefeslerinden verdiği örneklerle de konuyu pekiştirir. (152)
Böylece, sohbet sırasında eğitim sürdürülürken, Bektaşi ' nin olaylara bakış açıları, çeşitli konulara yaklaşımları şeklinde hayat görüşü çizilir ve Bektaşi ' nin nasıl bir insan olması beklendiği tanımlanır. Biz de bu araştırmamızda, beş yıl süresince "Gaziler" dergahının sofra sohbetlerindeki bant kayıtlarını incelemek suretiyle Bektaşilerin çeşitli konulardaki belli başlı bazı yaklaşımlarını saptamaya çalıştık. Böylece eğitim sohbetlerinin ana hatlarıyla içeriğini vermeye gayret ettik. Başlıklar haline getirmeye çalıştığımız yaklaşımlar ile Bektaşi öğretisinin ana hatlarını yakalamaya, Bektaşi ' nin "Nasıl Bir İnsan" oluşturma çabası içinde olduğunu vurgulamaya çalıştık.
(Dipnotu)
(152) Bektaşi fıkralarından ve Bektaşi Nefeslerinden örnekler bulunabilecek eserler "Kaynakça" da verilmiştir.
KAYNAK :
YRD. DOÇ. DR. BELKIS TEMREN, “BEKTAŞİLİĞİN EĞİTSEL VE KÜLTÜREL BOYUTU“, T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI, ANKARA 1994, BAŞVURU KİTAPLARI “BEKTAŞİ EĞİTİMİNDE YER ALAN BAZI TEMEL KAVRAMLARA YAKLAŞIMLAR.”
- SAYFA : 143 - 14
